Hijatus hernija ili želudačna kila predstavlja veoma često oboljenje kod kog dolazi do prolaska želuca kroz dijafragmu u grudni koš. Učestalost ovog oboljenja raste sa godinama starosti, te se smatra da preko 70% pacijenata starijih od 70 godina ima ovo stanje/oboljenje.
Simptomi želudačne kile
Postoje klizajuće (aksijalne) i mešovite (paraezofagealne) hernije.
Kod klizajućih želudačnih hernija pacijenti uglavnom navode tegobe u vidu gorušice (osećaja pečenja iza grudne kosti) različitog intenziteta.
Nasuprot tome, velike mešovite (paraezofagealne) hernije svojom veličinom dovode do mehaničkih tegoba u vidu kratkog daha (usled zauzimanja prostora u grudnom košu), osećaja lupanja srca, zamaranja, dok se kod uklještenih kila mogu javiti mučnina, povraćanje, zastajanje hrane nakon obroka.
Dijagnostika želudačne kile
Pacijente sa želudačnom kilom treba uputiti najpre na kontrastnu radiografiju sa barijumom. U toku pregleda pacijent pije kontrast te se na rendgenu vidi kako kontrast najpre ispunjava jednjak, zatim prelazi iz jednjaka u želudac, samim tim prikazujući poziciju ovih organa u odnosu na dijafragmu.
Pacijentima je nakon toga neophodno uraditi gastroskopiju (gornju fleksibilnu endoskopiju) u cilju sagledavanja sluznice jednjaka i želuca, isključenja drugih eventualnih oboljenja i pronalaska objektivnih pokazatelja prisustva refluksa želudačnog sadržaja u vidu zapaljenja distalnog jednjaka.
Dijagnostiku je u slučaju sumnje na refluksnu bolest neophodno dopuniti pH metrijom. Ovim pregledom možemo precizno izmeriti vreme tokom kog je želudačni (kiseo) sadržaj prisutan u jednjaku.
Posebna grupacija pacijenata žali se na takozvane ekstraezofagealne tegobe nalik na promuklost glasa, uporan kašalj, nelagodnost u grlu, osećaj prisustva knedle u grlu. Sa ovom grupom pacijenata neophodno je učiniti detaljan razgovor sa popunjavanjem preciznih evaluacionih upitnika. Pregled se kod ove grupe pacijenata mora dopuniti i pregledom od strane specijaliste ORL koji će evaluirati stanje gornjih partija respiratornog sistema.
Terapija želudačne kile
Sa velikom pažnjom neophodno je identifikovati grupe pacijenata koje najbolje reaguju na terapiju.
Procenom odgovora na terapiju lekovima, moguće je proceniti koji pacijenti mogu imati najveći benefit od učinjene operacije.
Indikacije za operativno lečenje želudačne kile su:
– Pacijenti koji nisu motivisani za doživotno uzimanje lekova iz grupe inhibitora protonske pumpe
– Pacijenti sa potvrđenim Baretovim jednjakom ili izraženim ezofagitisom
– Pacijenti sa i dalje prisutnim izraženim simptomima i pored korišćenja optimalne medikamentozne terapije
Laparoskopija želudačne kile
Zlatni standard u lečenju gore navedenih oboljenja jednjaka predstavlja minimalno invazivna hirurgija.
Laparoskopija predstavlja tehniku pristupa trbušnoj duplji kroz male rezove na trbušnom zidu dimenzija od 5 do 12mm. Kroz specijalno napravljene radne kanale (portove), a uz pomoć elegantnih instrumenata i kamere sa uvećanjem od 5 do 10 puta, možemo pristupiti svakom delu trbušne duplje i grudnog koša, adekvatno uočiti i rešiti problem. Ovako mali rezovi, u odnosu na klasične operacije, pružaju mogućnost brzog oporavka, smanjuju rizik od infekcije, omogućavajući povratak redovnim aktivnostima već kroz nekoliko dana. Prednost kamere sa uveličanjem smanjuje mogućnost greške u iskusnim rukama na minimum, te dovodi do zapažanja najsitnijih detalja tokom procedure.
Kakav je tok operacije?
Operacija hernije hijatusa jednjaka obuhvata vraćanje želuca iz grudnog koša u fiziološki položaj u trbuhu, nakon čega se dijafragma sa uvećanim otvorom rekonstruiše šavovima. Operacija se najčešće nastavlja rekreiranjem mehanizma (manžetna – fundoplikacija) oko distalnog jednjaka sa namenom sprečavanja refluksa želudačne kiseline u jednjak. Na kraju operacije, pod kontrolom kamere se postavlja dren u trbuh, kao i nazogastrična sonda koja ima rasteretnu ulogu na želucu dok isti ne povrati svoju punu funkciju.
Kakav je oporavak nakon operacije?
Nazogastrična sonda uklanja se najčešće prvog dana nakon operacije, dok abdominalni dren ostaje najčešće do drugog postoperativnog dana u zavisnosti od sadržaja koji se istim evakuiše. Na dan operacije podstičemo pacijente da uz pomoć ili samostalno ustaju i šetaju. Voda se uzima prvog dana nakon operacije, dok se sa ishranom najčešće počinje drugog ili trećeg dana nakon operacije u zavisnosti od tolerancije pacijenta. Otpust iz bolnice može se očekivati od trećeg do petog postoperativnog dana.
Konci se uklanjaju 10 do 12 dana nakon operacije, dok se kontrola operatora savetuje mesec dana nakon operacije.
Indikacije nakon operacije želudačne kile
Operacija želudačne kile zahteva prilagođavanje od strane pacijenta, jer se savetuje ishrana kašastom i pasiranom hranom 3 nedelje nakon operacije. Pacijente savetujemo da održavaju telesnu masu konstantnom, bez preteranih uvećanja u telesnoj masi. Takođe je zabranjeno podizanje teških tereta, preko 5% telesne mase pacijenta narednih 6 meseci nakon operacije.
