Kao i kod svih oblika raka, tumor dojke nastaje nekontrolisanim umnožavanjem ćelija. Ove
ćelije mogu takođe putovati do mesta u telu gde se obično ne nalaze. Kada se to desi, rak se
naziva metastatskim.
Rak dojke obično počinje u malom, ograničenom području u žlezdama koje proizvode mleko
(lobularni karcinom ) ili kanalima (duktalni karcinom), koji nose mleko do bradavice. Može rasti u grudima i širiti se kanalima do obližnjih limfnih čvorova ili kroz krvotok do drugih organa.
Rak može rasti i upasti u tkivo oko dojke, kao što je koža ili zid u grudima. Različiti tipovi raka dojke rastu i šire se različitim stopama – neki zahtevaju godine da se šire izvan dojke, dok drugi rastu i brzo se šire.
Muškarci mogu dobiti rak dojke, ali čine manje od 1% svih slučajeva raka dojke. Među ženama,
rak dojke je drugi najčešći dijagnostikovani rak kod žena, nakon raka kože, i drugi vodeći uzrok smrti od raka nakon raka pluća.
U proseku, 1 od 8 žena će u svom životu razviti rak dojke. Oko dve trećine žena sa rakom dojke
ima 55 ili više godina. Većina ostalih je između 35 i 54 godine.
Na sreću, rak dojke je veoma izlečiv ako se otkrije u ranoj fazi. Lokalizovani kancer (što znači da se nije proširio izvan dojke) se obično može uspešno lečiti pre širenja. Žena sa lokalizovanim rakom dojke ima oko 99% verovatnoću da će živeti najmanje 5 godina nakon dijagnoze.
Kada se rak počne širiti, tretman postaje sve opsežniji. Poboljšani testovi skrininga i mogućnosti lečenja znače da će 8 od 10 žena s rakom dojke preživeti najmanje 10 godina nakon početne dijagnoze.
Koje su vrste raka dojke?
Neke od najčešćih vrsta raka dojke uključuju:
Rak dojke in situ (ovaj tip tumora ne prolazi pored lobula ili kanala gde je počeo):
Duktalni karcinom in situ: ovo je duktalni karcinom u najranijoj fazi (faza 0). U ovom slučaju, bolest je još uvek u mlečnim kanalima. Ali ako se ne tretira, on može postati invazivan. Često je izlečiv.
Lobularni karcinom in situ: nalazi se samo u lobulama koje proizvode mleko. To nije pravi rak,
već marker koji znači da će osoba kasnije dobiti rak dojke.
Invazivne vrste raka dojke, kada se rak proširio ili zahvatio okolno tkivo dojke:
Invazivni ili infiltrirajući duktalni karcinom dojke: ovaj rak počinje u mlečnim kanalima. Prolazi kroz zid kanala i napada masno tkivo dojke. To je najčešći oblik, koji čini 80% invazivnih slučajeva.
Invazivni lobularni karcinom: ovaj karcinom počinje u lobulama, ali se širi na okolna tkiva ili druge delove tela. On čini oko 10% invazivnog karcinoma dojke. Postoje različiti podtipovi ovog invazivnog raka dojke.
Manje uobičajeni tipovi raka dojke uključuju:
- Upalni rak dojke: ovaj retki tip je uzrokovan upalnim ćelijama limfnih sudova u koži.
- Padžetova bolest bradavice: ovaj tip utiče na areolu, tanku kožu oko bradavice.
- Filodes tumori dojke: oni brzo rastu, ali se retko šire izvan dojke.
- Metastatski rak dojke: rak koji se proširio na drugi deo tela, kao što je mozak, kosti ili pluća.
Koji su simptomi raka dojke?
• kvržica ili zadebljana površina u ili blizu grudi ili pazuha, koja traje tokom čitavog ciklusa,
• izraslina ili grudvica – čak i ako se oseća kao malo zrno graška,
• promena veličine, oblika ili krive dojki,
• iscedak iz bradavica – može biti krvav ili bistar,
• koža dojke ili bradavice izgleda ili se oseća drugačije – može biti udubljena, nabrana,
ljuskasta ili upaljena,
• crvena koža na grudima ili bradavicama,
• promena oblika ili položaja bradavice,
• područje koje se razlikuje od bilo kojeg drugog područja na obe dojke,
• tvrda, mermerna površina ispod kože.
Koji su uzroci i faktori rizika za rak dojke?
Ne zna se šta tačno uzrokuje rak dojke, ali zna se koji su faktori rizika. Godine, genetski
faktori, lična zdravstvena istorija i ishrana igraju ulogu.
• Godine (žene starije od 50 godina češće dobijaju rak dojke)
• Guste grudi (ako grudi imaju više vezivnog tkiva nego masnog tkiva, može biti teško
videti tumor na mamografiji)
• Istorija raka (šanse malo rastu ako osoba ima određena benigna stanja dojke; šanse
su takođe veće ako je osoba u prošlosti već imala tumor dojke)
• Porodična istorija (ako je srodnik prvog stepena (majka, sestra, ćerka) imao rak
dojke, postoji dva puta veća verovatnoća da će osoba oboleti; imati dva ili više
rođaka prvog stepena sa istorijom raka dojke povećava rizik najmanje trostruko)
• Genetika (mutacije, ili promene u dva gena – BRCA1 i BRCA2 – odgovorne su za neke
slučajeve raka dojke u porodicama)
• Istorija menstruacije (šanse za rak dojke rastu ako je cirklus počeo pre 12. godine,
ako se ciklus završio tek nakon 55. godine)
• Zračenje (ako je osoba imala tretman za rak kao što je Hodgkinov limfom pre 40.
godine, ima povećan rizik od raka dojke).
• Fizička aktivnost
• Težina i ishrana
• Konzumiranje alkohola
• Reproduktivna istorija (imati prvo dete posle 30. godine, ako osoba ne doji)
• Uzimanje hormona (hormonska zamenska terapija koja uključuje i estrogen i
progesteron tokom menopauze više od 5 godina; korišćenje kontraceptivnih pilula i
drugih sredstava koja sadrže hormone).
Dijagnoza tumora dojke
Početna dijagnoza svih vrsta tumora dojke je ista. Ukoliko osoba oseti kvržicu ili snimak
mamograma pokaže nešto što ne bi trebalo da se nalazi u dojci, lekar započinje dalje
procese dijagnoze. To najčešće uključuje: ultrazvuk, mamografiju, biopsiju i krvnu sliku.
Koje su faze raka dojke?
Rana faza, faza 0, ili neinvazivni rak dojke. Bolest je lokalizovana na dojci bez dokaza o
širenju na limfne čvorove (lekar će ovaj karcinom nazvati in situ).
Stadijum I rak dojke. Ovde je karcinom dojke veličine 2 cm ili manje i nije se proširio
nigde.
Faza IIA rak dojke. Tumor dojke je:
– manji od 2 cm u prečniku sa učešćem limfnih čvorova ispod pazuha
– veći od 2 cm, ali manji od 5 cm, bez učešća limfnih čvorova.
Faza IIB rak dojke. Tumor dojke koji je:
– veći od 5 cm bez limfnih čvorova ispod pazuha koji testiraju pozitivno na rak
– veći od 2, ali manji od 5 cm, sa učešćem limfnih čvorova.
Stadijum IIIA rak dojke ili lokalno uznapredovali rak dojke:
– maligni tumor dojke veći od 5 cm koji se proširio na limfne čvorove ispod ruke ili blizu
grudne kosti
– tumor dojke bilo koje veličine sa kanceroznim limfnim čvorovima koji se lepe jedan na
drugi ili okolno tkivo.
Stadijum IIIB rak dojke. Maligni tumor dojke bilo koje veličine koji se proširio na kožu ili
grudni zid.
Faza IIIC rak dojke. Maligni tumor dojke bilo koje veličine koji se proširio više i uključuje
više limfnih čvorova.
Stadijum IV (metastatski) rak dojke. Maligni tumor dojke, bez obzira na veličinu, koji se
proširio na mesta daleko od dojke, kao što su kosti, pluća, jetra, mozak ili udaljeni limfni
čvorovi.
Koji je tretman za rak dojke?
Ako testovi otkriju rak dojke, lekar će razviti plan lečenja. Lečenje obično sledi nekoliko
nedelja nakon dijagnoze.
Preporučeni tip lečenja zavisiće od veličine i lokacije malignog tumora u dojci, rezultata
laboratorijskih testova na ćelijama raka i stadijuma ili obima bolesti. Lekar obično uzima u obzir godine i opšte zdravlje pacijenta.
Tretmani raka dojke mogu uključivati sledeće:
Lokalno: oni uklanjaju, uništavaju ili kontrolišu ćelije raka u određenom području, kao
što je područje dojke. Ovi tretmani uključuju:
Operacija tumora dojke
Operacija očuvanja dojki. Hirurg uklanja samo deo dojke zahvaćen malignim ćelijama, zajedno sa jednim delom okolnog zdravog tkiva. Koliko je dojke uklonjeno zavisi od veličine i lokacije tumora i drugih okolnosti.
Mastektomija. Hirurg uklanja celu dojku, zajedno sa svim tkivom dojke i ponekad drugim
obližnjim tkivima. Postoji nekoliko tipova mastektomija.
Zračenje
Da li će pacijent dobiti terapiju zračenja i koju vrstu, zavisi od vrste operacije koju je
imao, ako se rak dojke proširio na limfne čvorove ili negde drugde u telu, veličine tumora, a ponekad je terapija uslovljena i godinama starosti pacijenta.
Hemoterapija
Hemoterapija možda bude i glavni tretman, naročito ako osoba ima uznapredovali rak
dojke, Ili može dobiti lekove pre operacije dojke (neoadjuvantna hemoterapija) ili posle
operacije (adjuvantna hemoterapija).
Hormonska terapija
Neke vrste tumora dojke rastu kao odgovor na određene hormone. Ovi lekovi sprečavaju vezivanje hormona za ćelije raka, što zaustavlja njihov rast.
Lečenje tumora dojke u Atlas opštoj bolnici
U Atlas opštoj bolnici možete u kratkom roku obaviti sve neophodne preglede, analize i ako se ustanovi da je potrebno, što pre započeti lečenje tumora dojke. Rana dijagnoza i lečenje malignih tumora u početnoj fazi su osnovni preduslov za povoljan ishod lečenja.
Zato nemojte oklevati, već zakažite svoj termin pozivom na broj: +381 11 785 88 88.
