Kolorektalni karcinom
Kolorektalni karcinom predstavlja treći najčešći oblik karcinoma kod muškaraca i žena. Obuhvata 10% svih malignih oboljenja. Maligne bolesti debelog creva drugi su uzrok smrti onkoloških pacijenata. Nekoliko faktora utiče na razvoj ove bolesti, kao npr. genetska predispozicija, ishrana siromašna vlaknima (svežim voćem i povrćem), gojaznost, nedostatak fizičke aktivnosti, prekomerna konzumacija crvenog mesa, alkohola i cigareta.
Tegobe koje pacijenti sa karcinomom debelog creva mogu imati su raznoliki. Promenjen režim pražnjenja, krv u stolici, tupi bolovi u trbuhu, neobjašnjiv gubitak u telesnoj masi, malaksalost i bleda prebojenost kože usled anemije samo su neki od mogućih simptoma bolesti.
Najefikasniji način za uspešno lečenje
Najefikasniji način za uspešno lečenje ove bolesti je prevencija. Osnovna metoda prevencije zasniva se na promenama štetnih navika i eliminaciji što je moguće više promenjivih faktora rizika za nastanak oboljenja. Osim toga, test na okultno krvavljenje preporučuje se svima uzrasta starijeg od 50 godina, te se u slučaju da test ukaže na pozitivan rezultat, preporučuje kolonoskopija. Kolonoskopijom koju izvodi iskusan endoskopista, moguće je na vreme ukloniti sve polipe koji, u suprotnom, daljim mutacijama evolucijom mogu dovesti do uznapredovalog karcinoma. Svi pacijenti sa karcinomom debelog creva koji su identifikovani u ranom stadijumu bolesti imaju verovatnoću izlečenja preko 95%. Napredovanjem bolesti nakon početnog stadijuma, dolazi ne samo do rasta tumora, već i do rasejavanja malignih ćelija u žlezde oko pripadajućih krvnih sudova, a potom i u jetru i pluća.
Osnovu u lečenju karcinoma debelog creva predstavlja hirurško lečenje. Cilj onkološki adekvatnog standardizovanog operativnog lečenja predstavlja uklanjanje obolelog segmenta debelog creva zajedno sa lokalnim i regionalnim limfnim čvorovima. U zavisnosti od veličine tumora, kao i njegove lokalizacije, moguće je ukloniti deo debelog creva, sa različitim varijacijama njegovu desnu polovinu, levu polovinu, ili organ u celosti. Drugi značajan modalitet lečenja predstavlja terapija lekovima koja se deli na ciljanu (biološku) terapiju i hemioterapiju citostaticima. Isključivo kombinovanjem različitih modaliteta lečenja, ordiniranih od strane multidisciplinarnih timova, moguće je težiti uspešnoj kontroli i lečenju bolesti kod pacijenata sa uznapredovalim stadijumima bolesti.
Šta ako već postoje metastaze?
Prema statistikama svetskih centara, oko petina pacijenata sa karcinomom debelog creva otkriva se u četvrtom stadijumu bolesti, sa širenjem bolesti u drugim organima (jetra, pluća, kosti). U takvoj situaciji odluku o daljem načinu lečenja donosi se u sklopu multidisciplinarnog tima (hirurg, onkolog, radijacioni onkolog, radiolog, patolog). U zavisnosti od broja i lokalizacije promena u drugim organima, lečenje započinjemo hemioterapijom uz dodatak ciljane (biološke) terapije.
Pre početka lečenja neophodno je uraditi kolonoskopiju sa biopsijama tumora debelog creva, kao i CT pregled (skener) grudnog koša, trbuha i male karlice. Savetuje se određivanje vrednosti tumorskih markera (CEA, CA 19-9) čije se vrednosti potom prate nakon završenih ciklusa terapije.
Prisustvo metastaza je odrednica za različit terapijski pristup, ne za odustajanje od lečenja i gubljenje nade. Kombinovanjem terapije lekovima i hirurgije možemo postići dugoročnu kontrolu bolesti višegodišnje preživljavanje bez povratka bolesti.
Koje su prednosti minimalno invazivne hirurgije?
Laparoskopija predstavlja tehniku pristupa trbušnoj duplji kroz male rezove na trbušnom zidu dimenzija od 5 do 12mm. Kroz specijalno napravljene radne kanale (portove), a uz pomoć elegantnih instrumenata i kamere sa uvećanjem od 5 do 10 puta, možemo pristupiti svakom delu trbušne duplje i grudnog koša, adekvatno uočiti i rešiti problem. Ovako mali rezovi, u odnosu na klasične operacije, pružaju mogućnost brzog oporavka, smanjuju rizik od infekcije, omogućavajući povratak redovnim aktivnostima već kroz nekoliko dana. Prednost kamere sa uveličanjem smanjuje mogućnost greške u iskusnim rukama na minimum, te dovodi do zapažanja najsitnijih detalja tokom procedure.
