Rak dojke najčešća je zloćudna bolest kod žena, a ukoliko je rano otkriven postoji visok procenat uspešnog izlečenja bez obnavljanja bolesti tokom celog životnog veka. Rak dojke je maligna bolest koja u najvećem broju slučajeva zahteva hitnu hirurgiju dojke. U ovom slučaju maligne ćelije se razvijaju u tkivu dojke. Ovakvo tkivo može da raste u okviru tkiva porekla ili se širi (metastazira) u druge delove tela. Iako je rak dojke prvenstveno bolest žena, oko 1% karcinoma dojke javlja se kod muškaraca.
Postoji više operativnih tehnika koje se koriste za uklanjanje tumora; od mastektomije tj. odstranjivanja dojke u celini, do uklanjanja tumora i malog dela zdravog okolnog tkiva. Ukoliko nemate dijagnostikovan kancer, ali imate visok rizik za dobijanje raka dojke, mastektomija može poslužiti i kao preventivna mera koja će smanjiti rizik od razvoja raka dojke.
Operacija kancera dojke
Operacija raka dojke podrazumeva odstranjivanje tumora iz dojke bilo da je on maligni ili benigni. Lečenje raka dojke i prognoza bolesti zavise od vrste karcinoma, stadijuma bolesti, starosti pacijenta, i mnogih drugih osobenosti. Uspešnost operacije raka dojke zavisi od veličine i proširenosti tumora, njegove pokretljivosti u odnosu na grudne mišiće, infiltracije kože, ali i od odnosa veličine tumora i veličine dojke.
Što je tumor manji, izlečenje je izvesnije, uz mali operativni zahvat i poštedu dojke i limfnih čvorova. Ako se lečenje započne u ranoj fazi, dok nije probio bazalnu membranu i počeo da se širi, dovoljna je jedna ekscizija tumora, uz eventualno minimalno zračenje, da se spreči komplikovanje bolesti.
Operativne tehnike uklanjanja tumora dojke
Skin Sparing mastektomija
Ukoliko je bolest otkrivena u ranoj fazi može se uraditi „Skin Sparing mastektomija“ odnosno odstranjenje dojke sa očuvanjem njene kože. Ovaj zahvat traje do dva sata i radi se pod opštom anestezijom. Karcinom i žlezdano tkivo se odstranjuju, a koža dojke se čuva zbog operacije rekonstrukcije dojke koja se može vršiti u isto vreme kao i Skin Sparing mastektomija. Grudni mišić se podiže, a ispod njega postavlja implant.
Kvadrenektomija
U slučaju da je bolest uznapredovala, vrši se proces kvadrantektomije, odnosno odstranjivanja jedne četvrtine dojke. Operativni zahvat traje od 1-3 sata i radi se pod opštom anestezijom. Nakon pravljenja reza u dužini od 4-5 cm, iglom se odstranjuju tumor i okolno tkivo koje se nalazi u sigurnoj zoni. Kroz rez u pazušnoj jami, ukoliko je to potrebno, odstranjuju se i limfni čvorovi pazušne jame. Limfni čvorovi su organi kroz koje protiče limfa i oni imaju odrambenu ulogu jer zadržavaju čestice, bakterije pa i stanice tumora. Većina limfe iz dojke prelazi u pazuh gde se stanice raka zadržavaju u limfnim čvorovima, a odstranjivanjem ovih čvorova i njihovom analizom smanjuje se rizik od razvoja bolesti i dobijaju se informacije koje su korisne za dalje lečenje.
Mastektomija / Radiklana mastektomija
Mastektomija (operativno odstranjivanje cele dojke), kao i radikalna mastektomija (odstranjivanje cele dojke i regionalnih limfnih čvorova u pazuhu) traju do dva sata i rade se pod opštom anestezijom. Rez je najčešće ravan, u dužini od 25 centimetara.
Ukoliko planirate naknadnu rekonstrukciju dojke (posle završenog onkološkog lečenja), tokom odstranjivanja tumora ispod grudnog mišića postavlja se tkivni ekspander, odnosno silikonska vrećica koja ima ventil ispod kože. Ubrizgavanjem fiziološkog rastvora u ekspander povećava se njegov volumen i tako šire grudni mišić i koža. Tokom rekonstrukcije dojke, tkivni ekspander se vadi, a na njegovo mesto najčešće postavlja silikonski implant.
Oporavak nakon operacije uklanjanja tumora dojke
Nakon operacije uobičajeni su bol i ukočenost u predelu grudi. Ukoliko je u pitanju operativna tehnika kvadranektomije i „skin sparing metoda“, oporavak je brz a uobičajenim aktivnostima možete se vratiti nekoliko dana nakon operacije. Posle histološke analize odstranjenog tumora i limfnih čvorova nastavlja se lečenje kod onkologa.
Bez obzira na operativnu tehniku, nakon zahvata obavezno je nošenje posebnog grudnjaka ali i korišćenje terapijskih rukava koji vrše kompresiju na ruku i smanjuju oticanje. Odmor je jedan od najvažnijih uslova oporavka.
Najčešća komplikacija koja nastaje nakon lečenja raka dojke je limfedem koji nastaje nakon odstranjivanja jednog ili više limfnih čvorova iz pazuha. Ova komplikacija može se razviti mesecima, pa i godinama nakon operacije, a lečenje podrazumeva fizioterapiju.
